بیماری های ایسکمیک قلبی
اصطلاح ایسکمی در علم پزشکی به معنای این است که یکی از اعضای بدن کمتر از حد نیاز خود اکسیژن دریافت می کند. این کمبود اکسیژن می تواند در نتیجه ی افزایش نیاز ارگان به اکسیژن و یا فقدان کافی آن باشد.
بنابراین هر موقع تعادل بین عرضه و تقاضا بهم بخورد، ارگان دچار ایسکمی می شود. مانند هر ارگان دیگر خود قلب رگ هایی دارد که وظیفه دارند خون پراکسیژن را به سلول های عضله ی قلب برساند. در صورتی که این رگها در اثر ته نشینی موادی مانند چربی ها دچار انسداد بشوند، قلب حالتی مانند خفگی را تجربه میکند.
ایسکمی قلبی چندین مرحله دارد. در مرحله ی اول این تنگی تنها در صورتی خود را نشان می دهد که فرد فعالیتی بیش از حد معمول داشته باشد، به طور مثال بخواهد بدود یا از پله و سربالایی بالا برود.
در این حالت فرد با فعالیت بدنی به اکسیژن رسانی بیشتری در اندام های بدن نیاز دارد، بنابراین قلب نیز تند تر و قوی تر میتپد اما چون رگهای تغذیه کننده نیمه بسته هستند، قلب دچار ایسکمی می شود و درد میگیرد.
در مرحله ی بعدی و با تنگ تر شدن عروق قلبی این بیماری قلبی عروقی میتواند پیشرفت کند. درصورتی که رگهای تعذیه کننده قلب آنقدر دچار گرفتگی باشند که حتی در حالت استراحت نیز قلب به نفس نفس بیفتد، بیماری قلبی عروقی به نام آنژین صدری را داریم.
در این حالت، فرد معمولا با مصرف داروی زیرزبانی نیتروگلیسیرین و استراحت بهبود می یابد. درد فرد نیز در این بیماری قلبی عروقی بر خلاف ایسکمی بیشتر از چند دقیقه به طول نمی انجامد.
سکته ی قلبی ( انفارکتوس)
تا کنون ایسکمی قلبی را شرح داده ایم. اگر این بیماری قلبی عروقی حتی بیشتر هم پیشرفت کند، میتواند منجر به سکته یا همان انفارکتوس قلبی شود. انفارکتوس در علم پزشکی به این معنی است که عدم تعادل عرضه و تقاضای اکسیژن و اختلال در اکسیژن رسانی به قدری طول کشیده است که سلول های بدن به نوعی دچار خفگی و مرگ و شده اند.
سلول یا عضوی که دچار انفارکتوس شود قابل جبران نیست. یکی از مهم ترین اورژانس های متخصصین قلب و عروق این پیشامد ناگوار ولی درصورت درمان به موقع، جبران پذیر است. سکته ی قلبی برخلاف آنژین با استراحت بهبود نمییابد، میتواند با تهوع و استفراغ همراه باشد و درد به دست ها مخصوصا دست چپ و فک میتواند انتشار یابد.
انتشار درد در سکته قلبی معمولا به این شکل است که می تواند از ناف به بالا تا فک تحتانی را درگیر کند. در سکته قلبی برخلاف حالت های قبل، قسمتی از عضلهی قلبی به طور دائمی میمیرد و هرگز به حالت اول خود باز نمیگردد.
اگر تا کنون دردهای قفسه سینه خود را جدی نگرفته اید و مراجعه به متخصص قلب و عروق را به تعویق انداخته اید، امکان دارد دفعه ی بعدی که درد را تجربه میکنید، برخلاف گذشته با یک آنژین خوشخیم و گذرا رو به رو نباشید و حقیقتا یک سکته ی قلبی را تجربه کنید.
آنژین پرینزمتال:
این نوع از آنژین نیز ناشی از اختلال خونرسانی به عضله ی قلبی است، اما برخلاف آنژین معمولی و البته شایع تر، علت آن رسوب چربی در دیواره های رگ نیست، بلکه عضلات تشکیل دهنده ی دیواره ی رگ به دلایلی دچار انقباض میشوند.
این بیماری قلبی عروقی معمولا با مصرف سیگار در سنین پایین تر ارتباط دارد. در این بیماری آسیب عضله ی قلبی دائمی نیست و سن مبتلایان نیز از سایر بیماری های قلبی عروقی ایسکمیک پایین تر است.
بنابراین درد قفسه سینه در فرد جوان و سیگاری ممکن است به دلیل آنژین پرینزمتال باشد. متخصص قلب و عروق با گرفتن شرح حال دقیق و انجام تست های مربوطه میتواند به راحتی این اختلال را تشخیص داده و درمان کند.
پیشگیری از سکته ی قلبی:
همانطور که توضیح دادیم ایسکمی قلبی یک طیف از بیماری است، بنابراین هیچ فردی در طی یک شب دچار گرفتگی عروق قلبی و سکته ی قلبی نمی شود. بنابراین مهم ترین کار در درمان سکته ی قلبی، پیشگیری از ایجاد آن است.
علت اصلی سکته ی قلبی رسوب چربی در دیواره عروق است. بنابراین دادن آزمایشات سالیانه و چک آپ میزان چربی خون از عوامل مهم کنترل این بیماری است. در صورت بالا بودن میزان چربی مصرف قرص های ضد چربی به صلاح دید پزشک بستگی دارد.
از دیگر عوامل خطر سکته ی قلبی بیماری دیابت است. بنابراین با کنترل صحیح قند خون و پیشگیری از دیابت می توان به سلامت قلب خود کمک کنیم. از دیگر عوامل سمته مصرف سیگار و عدم فعالیت فیزیکی است.
با اصلاح این موارد قلب و عروق سالم تری خواهیم داشت. توصیه می شود که هر فرد در طول هفته به اندازه حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت و ورزش در حدی که ضربان قلب بالا برود داشته باشد.
درمان سکته ی قلبی:
در صورت بروز علائم ذکر شده از سکته ی قلبی (درد قفسه سینه، به ویژه درد انتشار یابنده به دست و فک، دردی که با سرما یا فعالیت فیزیکی یا بعد از مصرف غذا ایجاد شده باشد)حتما به یک اورژانس مراجعه کنید.
ممکن است شما به سکته ی قلبی دچار شده باشید و نیاز به درمان داشته باشید. درمان سکته قلبی بسیار به زمان وابسته است. در صورتی که ظرف ساعت اولیه به پزشک مراجعه کنید، بیشترین پاسخ به درمان را خواهید داشت.
درمان سکته ی قلبی معمولا شامل آسپیرین، نیتروگلیسیرین زیر زبانی و داروهایی است که می توانند لخته و پلاک ایجاد شده در عروق قلبی را در خود حل کنند.
سوالات متداول
سوال : سکته قلبی چیست؟پاسخ : مانند هر ارگان دیگر قلب رگ هایی دارد که خون پراکسیژن را به سلول های عضله ی قلب میرسانند. زمانی که این رگها در اثر ته نشینی موادی مانند چربی ها دچار انسداد بشوند، قلب حالتی مانند خفگی را تجربه میکند.
سوال : علت اصلی سکته قلبی چیست؟
پاسخ : علت اصلی سکته ی قلبی رسوب چربی در دیواره عروق است.
سوال : درمان سکته قلبی چگونه است؟
پاسخ : درمان سکته ی قلبی معمولا شامل آسپیرین، نیتروگلیسیرین زیر زبانی و داروهایی است که می توانند لخته و پلاک ایجاد شده در عروق قلبی را در خود حل کنند.
