کم خونی
کم خونی به چه معناست؟
احتمالا اصلاح کم خونی بسیار به گوشتان خورده است. کم خونی به این معنی است که میزان هموگلوبین خون از حد انظار پایین تر است. این کاهش میزان هموگلوبین می تواند علت های بسیار متعددی داشته باشد. ولی یکی از شایع ترین علل آن ناشی از کم خونی فقر آهن است.
گلبول های قرمز ها برای ساختن هموگلوبین (پروتئین حامل اکسیژن) احتیاج به میزان کافی آهن دارند. وقتی میزان این آهن از حدی پایین تر می آید سلول ها ی قرمز نمی‌توانند هموگلوبین مورد نیاز برای اکسیژن رسانی را بسازند و به همین دلیل فرد دچار کاهش هموگلوبین می شود.
همانطور که گفتیم فقر آهن علل بسیاری می تواند داشته باشد ولی این بیماری ناشی از فقر آهن معمولا در دختران نوجوان و خانم های سنین باروری و در اثر از دست دادن خون زیاد طی هر عادت ماهیانه رخ می دهد.
همچنین خانم های باردار و شیرده به دلیل افزایش نیاز به آهن احتیاج به میزان بیشتری از آهن دارند و بنابراین بیشتر در معرض این بیماری فقر آهن قرار دارند.
در آقایان و خانم های بالای سنن باروری (یائسه) تمامی موارد کم خونی باید از نظر مسائل و مشکلات گوارشی بررسی شود. این بیماری گرچه می تواند بسیار خوشخیم و ساده باشد اما ممکن است نشان دهنده مشکل زمینه ای جدی مانند سرطان های دستگاه گوارش و یا نارسایی کلیوی باشد.
کم خونی فقر آهن به طور کلی در دو حالت رخ می دهد: یا میزان نیاز بدن به آهن افزایش یافته است (مانند بارداری) و یا میزان آهن جذب شده پاسخگوی جبران خون از دست رفته مانند خون قاعدگی نمی باشد.
علائم کم خونی فقر آهن:
کم خونی فقر آهن در بسیاری از موارد به ویژه اگر به تدریج ایجاد شده باشد علائم زیادی ایجاد نمی کند.
ممکن است فرد اظهار کند که زود تر از حد معمول خسته می شود، ضعف و بی حالی دارد و یا گاهی سرگیجه می گیرد در موارد شدید ممکن است دچار تنگی نفس به ویژه در حین فعالیت شود. گرچه در صورت تنگی نفس در حین فعالیت همواره فرد بایستی ابتدا از نظر مسائل قلبی معاینه شود اما در مواردی که قلب و عروق سالم است ممکن است عل تنگی نفس از کم خونی نشات بگیرد.
علائم دیگر کم خونی فقر آهن شامل رنگ پریدگی پوست و چشم ها و لب ها و ناخن ها است. فرد ممکن است اظهار کند که در تمرکز کردن اختلال دارد و دچار بی حوصلگی و خواب آلودگی شده است. ریزش موها و در موارد شدید کنار لب ها و قاشقی شدن ناخن ها نیز می تواند از علائم فقر آهن باشد.
درد قفسه سینه، ضربان قلب سریع یا تنگی نفس
سردرد، سرگیجه یا سبکی سر
دست و پاهای سرد
التهاب یا درد زبان و ناخن های شکننده
هوس غیرمعمول برای مواد غیر مغذی مانند یخ، خاک یا نشاسته که پیکا نامیده می شود می تواند از نشانه های فقر آهن باشد.
کم اشتهایی به خصوص در نوزادان و کودکان مبتلا به کم خونی فقر آهن میتواند نشان دهنده ی فقر آهن باشد.
در صورتی که علائم ذکر شده را در خود مشاهده کردید لازم است حتما به یک پزشک مراجعه کنید. در آزمایشات این بیماری شما قابل تشخیص خواهد بود. درصورتی که خانمی جوان باشید و آزمایشات شما به نفع کم خونی فقر آهن باشد احتمال ا نیاز به بررسی بیشتری نمی باشد و درمان برای شما آغاز می شود. در غیر اینصورت حتما علت کم خونی شما لازم است بررسی شود.
چگونه از کم خونی فقر آهن جلوگیری کنیم؟
معمولا با مصرف مواد غذایی حاوی گوشت قرمز، جگر، حبوبات، زرده ی تخم مرغ، ماهی و غیره می توان از کم خونی فقر آهن جلوگیری کرد.در صورتی که غذاهای فوق کافی نباشد از مکمل های آهن استفاده خواهد شد.
این مکمل ها انواع متعددی ارند (مانند فرفولیک، فروس سولفات و غیره) پزشک معالج شما بنا بروضعیت گوارشی هر فرد و میزان آهن مورد نیاز تصمیم به استفاده از یک دسته دارویی خواهد گرفت.
قرص های آهن برای جذب بهتر نیاز به محیط اسیدی دارند بنابراین بهتر است با معده ی خالی یا چند ساعت پس از غذا مصرف شوند.مصرف همزمان ویتامین سی یا آب پرتقال به جذب آهن کمک می کند.
مصرف همزمان قرص های ضد اسید مانند پنتوپرازول، امپرازول یا فاموتیدین جذب آهن را کاهش می دهد.همچنین در بسیاری از موارد ممکن است مصرف قرص های مکمل آهن ناراحتی های گوارشی ایجاد کند.
در صورتی که باردار هستید و یا قصد بارداری دارید مصرف مکمل های آهن و فولات به میزان مشخص برای بارداری توسط پزشک معالج توصیه می شود. چرا که فقر آهن و فولات روی جنین اثرات سو زیادی می تواند داشته باشد.
نکته ی مهم :
چنانچه در آزمایشات خود با کم خونی مواجه شدید لازم است حتما توسط یک پزشک بررسی شوید. چون همانطور که پیشتر گفتیم علامت بسیاری از بیماری های خطرناک ممکن است تنها یک کم خونی باشد.
سوالات متداول
سوال : کم خونی به چه معناست؟
پاسخ : کم خونی به این معنی است که میزان هموگلوبین خون از حد انظار پایین تر است.
سوال : چگونه از کم خونی فقر آهن جلوگیری کنیم؟
پاسخ : با مصرف مواد غذایی حاوی گوشت قرمز، جگر، حبوبات، زرده ی تخم مرغ، ماهی و غیره می توان از کم خونی فقر آهن جلوگیری کرد.
سوال : علائم کم خونی فقر آهن چیست؟
پاسخ : خستگی،ریزش مو، درد قفسه سینه، ضربان قلب سریع یا تنگی نفس،سردرد، سرگیجه یا سبکی سر،دست و پاهای سرد
