زنان و زایمان

خشکی واژن

دلایل خشکی واژن و درمان آن موضوعی است که در در مقالۀ پیش رو بررسی خواهد شد. دلیل این امر آن است که این مسئله یک مشکل رایج در بین بانوان است. نه تنها خانم‌ها از این مسئله رنج می‌برند بلکه در موارد بسیاری نیز روابط آن‌ها با همسرانشان دچار اختلال می‌گردد. به همین دلیل بر آن شدیم تا در مقالۀ زیر به بررسی دلایل خشکی واژن و درمان آن بپردازیم تا قدمی در راستای آگاهی‌بخشی به شما عزیزان برداشته باشیم.

ساختار واژن

قبل از بررسی دلایل خشکی واژن و درمان آن بهتر است در ابتدا کمی دربارۀ ساختار و کارکرد سلول‌های واژن بدانیم. واژن بخشی از قسمت داخلی اندام تناسلی زنانه و در واقع مجرایی بین رحم و محیط بیرون از بدن است. این عضو در تولیدمثل، انتقال اسپرم‎ها به رحم، روابط جنسی و همینطور انتقال ترشحات و خون از بدن زن به بیرون نقش دارد. داخل واژن باید همواره نرم و مرطوب بماند تا سلامت خود را حفظ کند. به همین دلیل این عضو همواره در حال تولید ترشحات قلیایی است. این امر، عمل آمیزش و انتقال اسپرم را آسان‌تر کرده و مانع از رسیدن آسیب به دیوارۀ واژن می‌شود. تولید ترشحات نیز توسط هورمون‌هایی مانند استروژن تحریک می‌گردد.

خشکی واژن چیست؟

شایع‌ترین دلیل این مشکل تغییرات هورمونی است که در ادامه به آن می‌پردازیم. اما چه زمانی می‌گوییم فرد دچار این مشکل شده است؟ زمانی که مقدار ترشحات واژن کاهش یابد. این مقدار عدد و مقدار استانداردی ندارد. مثلا نمی‌توانیم بگوییم مقدار استاندارد ترشحات واژن در همۀ افراد یکسان است و اگر از این حد کمتر شود شما دچار مشکل شده‌اید. اگر ترشحات واژن در شما نسبت به گذشته کاهش یافته یا کیفیت آن تغییر کرده، ممکن است شما دچار مشکل شده باشید. همچنین در این زمان‌ها ممکن است هنگام روابط جنسی احساس راحتی نداشته باشید و هنگام دخول درد را تجربه کنید. از طرفی مخاط دیوارۀ واژن نیز نازک و شکننده شده و احتمال آسیب به این ناحیه افزایش می‌یابد.

کاهش ترشحات واژن چه علائمی دارد؟

از علائم این مشکل می‌توان موارد زیر را ذکر کرد:
⦁ احساس خارش واژن
⦁ احساس سوزش در واژن
⦁ احساس درد در واژن به خصوص هنگام دخول
⦁ درد لگنی
⦁ خونریزی از واژن به صورت لکه‌بینی
⦁ آسیب به دیوارۀ واژن در اثر مقاربت و خونریزی پس از آن
⦁ لذت نبردن از رابطۀ جنسی
⦁ برخی از انواع عفونت آمیزشی
ممکن است با توجه به علت زمینه‌ای، شما یک یا چند مورد از علائم زیر را نیز تجربه کنید:
⦁ احساس گرما و گرگرفتگی
⦁ تعریق شبانه
⦁ پایین آمدن کیفیت خواب و بی‌خوابی
⦁ تغییرات خلق‌وخو
⦁ خستگی بیش‌ازحد
⦁ بروز دانه‌های پوستی
⦁ افزایش احتمال عفونت ادراری

چرا ترشحات واژن کاهش می‌یابد؟

مهم‌ترین دلیل این مشکل کاهش سطح هورمون استروژن است. سطح استروژن ممکن است به یک یا ترکیبی از چند دلیل کاهش یابد که در ادامه رایج‌ترین این دلایل را خواهیم خواند.

یائسگی

هورمون استروژن توسط تخمدان‌ها ساخته شده و در روزهای مختلف دورۀ ماهیانه، غلظت آن در خون متفاوت است. این هورمون موجب ایجاد تغییرات زنانه در بدن دختران نوجوان شده و پس از آن نیز اثرات متفاوت و زیادی روی بدن خانم‌ها می‌گذارد. یکی از این اثرات، تحریک تولید ترشحات از واژن است. همچنین استروژن موجب حفظ ضخامت مخاط واژن نیز می‌گردد و به ارتجاعی ماندن دیوارۀ واژن کمک می‌کند.
با شروع دوران یائسگی، هورمون استروژن کاهش یافته و اثرات آن از روی واژن برداشته می‌شود. درنتیجه مخاط واژن خشک، نازک و شکننده می‌شود و حالت ارتجاعی آن از بین می‌رود. به این حالت آتروفی واژن می‌گویند. این بافت به راحتی در اثر فشار آسیب دیده و دچار خونریزی و تغییر رنگ می‌گردد.

زایمان و شیردهی

علت خشکی واژن در زنان جوان می‌تواند زایمان و شیردهی باشد. بارداری، زایمان و شیردهی تغییرات زیادی در بدن خانم‌ها ایجاد می‌کنند. یکی از این اثرات ممکن است کاهش سطح استروژن باشد که در نتیجۀ آن فرد دچار این معضل می‌شود.

استرس مداوم و زیاد

استرس و اضطراب با دلایل خشکی واژن و درمان آن ارتباط نزدیکی دارند. احتمالا با اثرات مخرب و فراوان استرس بر روی بدن آشنا هستید. یکی از این اثرات کاهش استروژن و عوارض مربوط به آن است.

شیمی درمانی و اشعه درمانی

داروهای شیمی‌درمانی ممکن است عوارض مختلفی برای اندام‌های مختلف بدن داشته باشند. یکی ازاین عوارض تغییر در سطح استروژن خون است. همچنین اشعه درمانی نیز با کاهش سطح سرمی استروژن مرتبط است.

برداشتن تخمدان‌ها با جراحی

با انجام اووفورکتومی یا برداشتن تخمدان‌ها به روش جراحی، منبع تولید استروژن در بدن حذف می‌گردد.

ورزش شدید

ورزش و فعالیت شدید ممکن است در دوره‌های ماهیانه اختلال ایجاد کرده و موجب خشکی موقت واژن گردد.

داروها

برخی داروها اثر ضد استروژنی دارند. گاهی اوقات داروها ضد استروژن نیستند اما ممکن است از عوارض آن‌ها به خشکی مخاط واژن اشاره کرد. از این داروها می‌توان به داروهای آنتی‌هیستامین و برخی ضد افسردگی‌ها اشاره کرد.

شوگرن

سندروم شوگرن یک بیماری خودایمنی بوده و در آن، سیستم ایمنی بدن به غدد بزاقی و اشکی حمله‌ور می‌شود. یکی از عوارض این بیماری خشکی و التهاب مخاطاتی مانند واژن است.

مصرف سیگار، الکل و مواد مخدر

مصرف سیگار، دخانیات و مواد مخدر می‌تواند باعث کاهش ترشحات دیوارۀ واژن شود و ترک این مواد باید از اولویت‌های زندگی هر فردی باشد.

شستشوی مداوم واژن

یکی از رایج‌ترین دلایل خشکی واژن شستشوی مداوم واژن یا دوش واژینال است. همچنین استفاده از برخی لوسیون‌ها می‌تواند موجب این مسئله شود.

حساسیت به لاتکس

حساسیت به لاتکس و کاندوم از دلایل خشکی واژن و درمان آن عدم تماس با این ماده است. کسانی که به لاتکس حساسیت دارند جهت جلوگیری از بارداری می‌توانند از سایر روش‌ها استفاده کنند.

مشکلات و عوارض خشکی واژن

در ادامۀ مقالۀ دلایل خشکی واژن و درمان آن بهتر است به عوارض این معضل بپردازیم.
⦁ درد هنگام مقاربت
⦁ سوزش و خارش واژن
⦁ ایجاد برخی انواع عفونت آمیزشی
⦁ افزایش احتمال عفونت ادراری
⦁ کاهش میل جنسی
⦁ سردی در رابطه با همسر در سایر جنبه‌های زندگی
⦁ ترس از مقاربت به علت درد
⦁ خونریزی و لکه‌بینی پس از رابطۀ جنسی
⦁ ایجاد زخم‌های متعدد در دیوارۀ واژن
⦁ احتمال مزمن شدن زخم‌ها و آسیب‌های واردشده به واژن
⦁ شقاق یا ترک برداشتن مدخل واژن

تشخیص خشکی واژن

تشخیص این مشکل معمولا توسط پزشک و با توجه به گزارشات شما از این مشکل قطعی می‌شود. پزشک جهت رد مواردی مانند عفونت شما را معاینه کرده و سوالاتی در رابطه با سوابق پزشکی شما و وضعیت سلامتتان می‌پرسد. معمولا تشخیص دلایل خشکی واژن و درمان آن با توجه به شرح‌حال شما تعیین می‌شود. البته ممکن است نمونه‌ای از ترشحات واژن یا سلول‌های این قسمت تهیه شده و جهت اطمینان از سلامت شما، توسط آزمایشگاه بررسی گردد. به این آزمایش، پاپ اسمیر می‌گویند. همچنین ممکن است سطح هورمون‌های شما توسط آزمایشات هورمونی خونی بررسی شوند. در موارد شک به عفونت نیز ممکن است آزمایش ادرار و کشت ترشحات واژن به این لیست اضافه شوند.

درمان خشکی واژن

پزشک شما پس از بررسی تمامی دلایل خشکی واژن و درمان آن، یک یا چند مورد از اقدامات زیر را به شما پیشنهاد می‌دهد.
⦁ اگر نام پماد درمان خشکی واژن را شنیده باشید، احتمالا می‌دانید که این پماد کرم موضعی استروژن بوده و در مواقعی که به دلیل یائسگی یا سایر علل، سطح استروژن بدن کاهش یافته است استفاده می‌گردد.
⦁ استفاده از حلقۀ Estring که به صورت مداوم مقادیر کمی استروژن را در واژن شما آزاد می‌کند. این حلقه باید هر چند هفته یک بار تعویض شود.
⦁ اگر به دنبال راه‌های درمان خشکی واژن فوری هستید، از ژل روان‌کننده استفاده کنید. لوبریکانت‌ها یا روان‌کننده‌ها هنگام مقاربت استفاده می‌شوند و رابطۀ جنسی را تسهیل می‌کنند. البته بهتر است از روان‌کننده‌هایی استفاده کنید که بر پایۀ آب هستند.
⦁ ممکن است پزشک جهت رفع دلایل خشکی واژن و درمان آن برای شما قرص‌های حاوی استروژن نیز تجویز کند. این داروها معمولا در درمان علائم پس از یائسگی کاربرد دارند.
⦁ انواعی از استروژن به صورت قرص واژینال در بازار موجودند که در صورت نیاز پزشک برای شما از این نوع دارو نیز تجویز می‌کند.
⦁ درمان با لیزر، تزریق PRP یا پلاسمای غنی‌شده از پلاکت، تزریق اسید هیالورونیک، کربوکسی تراپی و اوزون تراپی نیز در رفع این مشکل کمک می‌کنند.

درمان خانگی خشکی واژن

⦁ داشتن رابطۀ جنسی منظم می‌تواند به درمان شما کمک کند. علت خشک بودن واژن هنگام نزدیکی، آماده نبودن خانم‌ها از نظر ذهنی و عاطفی است. سعی کنید در روابط جنسی خود از همان ابتدا دخول را انجام ندهید. زمان کوتاهی را کنار همسرتان سپری کنید تا بدن شما قبل از دخول تحریک شود و ترشحات واژن شما افزایش یابد. ضمن اینکه حتما از ژل‌های روان‌کننده استفاده کنید زیرا علت آن هنگام دخول هرچه که باشد، این خشکی توسط ژل‌ لوبریکانت برطرف می‌گردد.
⦁ داشتن فعالیت فیزیکی و ورزش منظم، تغذیۀ سالم و سرشار از فیبر و آب کافی و همچنین خواب کافی و باکیفیت به شما در برطرف کردن دلایل خشکی واژن و درمان آن کمک خواهد کرد.
⦁ مدیریت استرس و اضطراب در درمان شما نقش مهمی را ایفا می‌کند.
⦁ برخی مواد غذایی حاوی ماده‌ای مشابه استروژن هستند که می‌تواند جای این هورمون را تا حدی پر کند. از این مواد غذایی می‌توان به سویا، پنیر، لوبیا و مغزیجات اشاره کرد.

پیشگیری از خشکی دیوارۀ واژن

⦁ جهت شستشوی واژن، آب به تنهایی کافی است. نیازی به استفاده از پاک‌کننده‌های قوی یا برخی ژل‌های ضدعفونی‌کننده به طور مداوم نیست. همچنین کافی است تنها قسمت خارجی واژن را بشویید و نیازی به دوش واژینال و شستن داخل واژن نیست. این اقدامات واژن شما را مستعد خشکی می‌کنند پس از انجام آن‌ها خودداری کنید.
⦁ حتما همواره آب کافی بنوشید تا بدن شما دچار عوارض کم‌آبی نشود.
⦁ استفادۀ زیاد از استخرهای حاوی کلر ممکن است موجب ایجاد این مشکل در شما شود.
⦁ خوردن چربی‌های مفید مانند امگا ۳، روغن دانه‌های گیاهی و روغن زیتون به شما در پیشگیری کمک می‌کند.
⦁ جهت رفع دلایل خشکی واژن و درمان آن، حتما در کنار درمان خود از مصرف سیگار، دخانیات و الکل بپرهیزید.
⦁ خوردن موادی مانند آلوئه‌وار، روغن نارگیل، دمنوش بابونه، تخم کتان، زغال اخته، و مواد حاوی ویتامین آ و ای به رفع دلایل خشکی واژن و درمان آن کمک می‌کند.
⦁ لباس‌های زیر شما بهتر است از جنس نخ پنبه باشند و از ترکیبات گیاهی و الیاف مصنوعی استفاده نکنید.
⦁ ممکن است شما به برخی از انواع دستمال کاغذی سلولوزی، تامپون یا نوار بهداشتی و محصولات بهداشتی معطر حساسیت داشته باشید. پس پدهای بهداشتی را از جنس کتان انتخاب کرده و در صورت حساسیت به دستمال کاغذی از دستمال پارچه‌ای تمیز و ضدعفونی‌شده با آفتاب و اتوی داغ استفاده کنید.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

با توجه به دلایل خشکی واژن و درمان آن متوجه شدید که این مسئله در اکثر مواقع مشکل جدی‌ای محسوب نمی‌شود و با راهکارها و درمان‌های ذکرشده به راحتی قابل‌کنترل است.
اگر علائم شما بیش از چند روز ماندگار بود و در روابط جنسی و زندگی روزمرۀ شما اختلالی ایجاد شده بود، حتما موضوع را با پزشک در میان بگذارید.
برای برخی از افراد صحبت کردن با پزشک دربارۀ چنین موضوعی سخت است و به همین دلیل درمان را به تعویق انداخته و در روابط خود با همسرشان به مشکلاتی برمی‌خورند یا ممکن است درد زیادی را هنگام رابطۀ جنسی تحمل کنند. به یاد داشته باشید که پزشک امین شما بوده و به شما جهت رفع این مشکل کمک بسیار زیادی خواهد کرد.

سوالات متداول

سوال : خشکی واژن چیست؟
پاسخ : زمانی که مقدار ترشحات واژن کاهش یابد.

سوال : چرا ترشحات واژن کاهش می‌یابد؟
پاسخ : مهم‌ترین دلیل این مشکل کاهش سطح هورمون استروژن است.

سوال : رایج ترین دلایل خشکی واژن چیست؟
پاسخ : یائسگی،زایمان و شیردهی،استرس مداوم و زیاد،شیمی درمانی و اشعه درمانی،برداشتن تخمدان‌ها با جراحی،ورزش شدید،داروهاو…

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا