حاملگی و آسم
کنترل آسم در بارداری برای سلامت مادر و بچه موثر است و بسیاری از مادران در مورد مصرف داروهای این بیماری در زمان حاملگی نگران هستند. آسمی که به خوبی کنترل شده باشد معمولاً خطر چندانی برای مادر و جنین ایجاد نمی نماید.
آسم از طریق مراقبت های دقیق پزشکی به راحتی قابل کنترل می باشد و نباید به عنوان دلیلی برای اجتناب از حاملگی به حساب آید. بیشتر داروهایی که در درمان آن به کار می روند در دوران حاملگی بدون خطر هستند و برای جنین مخاطره ای ایجاد نمی کنند.
اگر چه نتیجه ی یک بارداری را هرگز نمی توان تضمین نمود، اکثر خانم های باردار با آسم و آلرژی به شرط این که توسط یک پزشک متبحر تحت کنترل باشند به راحتی این مرحله را سپری می کنند.
در مقایسه با کسانی که آسم ندارند در خانم های مبتلا به آسم عوارض حاملگی بیشتر می باشد. در این خانم ها افزایش فشار خون، جفت سرراهی، مسمومیت حاملگی، زایمان زودرس و نوزاد کم وزن بیشتردیده می شود و احتمال سزارین هم در این خانم ها بیشتر است.
این بیماری در واقع شرایطی است که در آن راه های هوایی ریه ها، به دنبال اسپاسم عضلات محیطی آن ها، تجمع مواد مخاطی و التهاب دیواره ی راه های هوایی به دنبال تجمع سلول های التهابی دچار تنگی می شوند. بیماران مبتلا به آسم بر خلاف بسیاری دیگر از بیماران دچار بیماری های دیگر ریوی، قابلیت بازگشت به شرایط عادی را دارند.
بیماران آسمی اکثراً مشکل راه های هوایی را به صورت تنگی و کوتاهی نفس، درد قفسه ی سینه، سرفه و صداهای ناهنجار تنفسی می شناسند. همچنین علائم این بیماران ممکن است در برخورد با عوامل حساسیت زا، فاکتورهای محیطی، فعالیت های ورزشی، عفونت و استرس ها تشدید یابد.
اگر حامله هستید هم برای شما هم برای فرزندتان مهم هست که آسم تان کنترل شود. آسم کنترل نشده می تواند سطح اکسیژن را در خون شما پایین آورد. این بدین معناست که کودکتان نیز اکسیژن کمتری دریافت خواهد کرد که بسیار خطرناک است.
اثرات حاملگی بر آسم
اثرات حاملگی بر آسم از فردی به فرد دیگر متفاوت است. طوری که در یک سوم خانم های حامله آسم شدت می یابد، در یک سوم موارد بهتر می شود و در یک سوم باقی مانده شدت آن ثابت می ماند.
اما باید توجه داشت که در هر حاملگی این روند متفاوت است. طوری که در یک فرد ممکن است در حاملگی اول شدت آسم کمتر شود و در حاملگی بعدی بیشتر شود. در کسانی که آسم در آن ها شدیدتر می شود این اتفاق بیشتر بین هفته های ۲۹ تا ۳۶ اتفاق می افتد.
معمولاً در طی ۴ هفته ی آخر بارداری شدت آسم کمتر میشود. تغییرات آسم در طی حاملگی معمولاً ۳ ماه بعد از زایمان به حالت عادی بازمی گردد. البته این بیماری در طی حاملگی به صورتهای مختلفی تحت تاثیر قرار می گیرد. توجه به این نکته نیز ضروری است که تغییرات هورمونی در طی حاملگی معمولاً بینی، سینوسها و ریه ها را درگیر می کند.
ارزیابی جنین
در یک خانم حامله مبتلا به آسم، نوع ارزیابی جنین و دفعات آن بر اساس سن حاملگی و عوامل خطر مادر تعیین می گردد. سونوگرافی قبل از هفته ی ۱۲ حاملگی در صورت وجود شبهه ای در مورد زمان حاملگی و بعد از آن در صورت کاهش رشد جنین باید انجام شود.
البته ارزیابی ضربان قلب جنین به روش های مرسوم در پزشکی نیز می تواند عامل مهمی برای ارزیابی سلامتی جنین باشد. در سه ماهه ی سوم بارداری در خانم های باردار با علائم شدید آسم، دفعات ارزیابی جنین باید افزایش یابد. ضمناً بیماران آسمی باید توجه بیشتری به تعداد حرکات جنین خود داشته باشند.
در طی یک حمله ی شدید آسم که علائم رو به بهبودی نیست، همان طور که پیش تر نیز گفتیم خطر پایین آمدن اکسیژن خون مادر وجود دارد، که در این حالت ارزیابی وضعیت جنین به خصوص از نظر میزان ضربان قلب حائز اهمیت است.
در همان حال ارزیابی وضعیت ریه های مادر نیز باید مورد توجه قرار گیرد. توجه به این نکته نیز ضروری است که اکثر افراد مبتلا به آسم در حاملگی دچار مشکل حادی نمی شوند.
کنترل بیماری
کنترل عوامل محیطی بسیار مهم است. لازم است از مواد حساسیت زا مثل گرد و خاک منزل، آلودگی هوا، دود سیگار و… دوری شود. ارتباط نزدیکی بین آسم و آلرژی ها وجود دارد. اکثریت بیماران به یک یا چند ماده ی حساسیت زا حساسیت دارند.
حساسیت به حیوانات خانگی معمولاً به علت پروتئین موجود در پوسته های بدن، ادرار یا بزاق حیوان ایجاد می شود. این مواد حساسیت زا ممکن است منجر به تحریک علائم آسم و یا بدتر شدن آن ها شوند.
البته موارد دیگر نیز ممکن است منجر به بدتر شدن آسم و آلرژی شوند. این موارد عبارت اند از: دود سیگار، بوی رنگ ها و مواد شیمیایی، آلودگی های محیطی، داروهایی نظیر آسپرین، بیماری هایی نظیر میگرن و اختلالات قلبی و…
طبیعتاً مهار این آلرژن ها می تواند شدت و دفعات حملات آسم را کاهش دهد. بدین منظور توجه به نکات زیر خالی از لطف نیست:
حیوانات خانگی را از خانه خارج کنید یا حداقل بیرون از اتاق خواب نگه دارید.
بالش ها، پتوها و لحاف هایی که احتمالاً عامل ایجاد حساسیت هستند را با پوشش مناسب بپوشانید.
میزان رطوبت منزل را به زیر ۵۰ درصد کاهش دهید تا احتمال رشد تخم حشرات کاهش یابد.
به صورت هفتگی پوشش لحاف، بالش و تشک خود را با آب جوش بشوئید و خشک کنید تا احتمال وجود تخم حشرات کاهش یابد.
سعی کنید در معرض دود سیگار قرار نگیرید و …
نکات پایانی
اگر چه داروهای مورد استفاده در آسم در بارداری صد در صد بی خطر نیستند، پزشک شما به دقت از داروهایی استفاده می کند که کم ترین خطر و عارضه را داشته باشند.
آسم بیماری است که علائم آن از یک روز به روز دیگر یا از یک فصل به فصل دیگر است. لذا برنامه ی درمانی باید بر اساس شدت بیماری و علائم طی حاملگی تنظیم گردد.
به طور کلی در دوران حاملگی درمان دارویی به صورت زیر است :
داروهای استنشاقی ارجح هستند چرا که عوارض کمتری دارند.
داروهای ضد آسم در طی سه ماهه ی اول بیشتر مصرف می شوند.
مصرف این داروها به ندرت منجر به ایجاد اختلالات جنینی می شوند.
این داروها در طی زایمان و دوران شیردهی هم می توانند استعمال شوند.
سوالات متداول
سوال : اثرات حاملگی بر آسم چیست؟
پاسخ : اثرات حاملگی بر آسم از فردی به فرد دیگر متفاوت است. طوری که در یک سوم خانم های حامله آسم شدت می یابد، در یک سوم موارد بهتر می شود و در یک سوم باقی مانده شدت آن ثابت می ماند.
سوال : ارزیابی جنین در یک خانم مبتلا به ماسک چگونه است؟
پاسخ : در یک خانم حامله مبتلا به آسم، نوع ارزیابی جنین و دفعات آن بر اساس سن حاملگی و عوامل خطر مادر تعیین می گردد
سوال : درمان آسم در بارداری چگونه است؟
پاسخ : داروهای مورد استفاده در آسم در بارداری صد در صد بی خطر نیستند، پزشک شما به دقت از داروهایی استفاده می کند که کم ترین خطر و عارضه را داشته باشند.