کم‌کاری تیروئید؛ تشخیص و راه‌حل‌های رفع آن
کم‌کاری تیروئید یکی از بیماری‌های رایج در زمینۀ غدد و متابولیسم است. ما در این مقاله سعی داریم به علائم، علت، تشخیص و درمان کم کاری تیروئید بپردازیم و به سوالات شما در این زمینه پاسخ دهیم.
تیرویید چیست؟
در بدن ما چندین غده وجود دارند که مواد شیمیایی خاصی به نام هورمون را ساخته و از راه خون به سراسر بدن می‌فرستند. این هورمون‌ها هریک وظیفۀ خاص خود را دارند و روی سلول‌های خاصی اثر می‌گذارند.
یکی از غدد بدن غدۀ تیروئید است که در ناحیۀ گردن و جلوی نای قرار دارد. این غده به شکل سپر بوده و هورمون‌های مختلفی را تحت تاثیر هیپوفیز مغز می‌سازد. یکی از این هورمون‌ها هورمون تیروکسین است که برای سوخت‌وساز سلول‌ها نقش اساسی دارد.
کم‌کاری تیرویید یعنی چه؟
اگر به هر علتی ساخت هورمون‌های تیروئیدی مسئول سوخت‌وساز یعنی هورمون‌های T3 و T4 کم شود، کم کاری تیروئید یا هایپوتیروئیدیسم ایجاد میشود و این مشکل بر روی تمامی بدن اثر منفی می‌گذارد.
کم کاری تیروئید ممکن است به علت کم‌کاری و مشکلات هیپوفیز ایجاد شود یا خود غدۀ تیروئید دچار مشکلاتی از قبیل التهاب، حملۀ سیستم ایمنی، عفونت و سایر موارد شود. یعنی ممکن است سلول‌های سازندۀ هورمون سالم یا دچار مشکل باشند. یکی از دلایل رایج کم‌کاری تیروئید بیماری خودایمنی هاشیموتو است.
علائم کم‌کاری تیرویید
کم‌کاری تیرویید با علائم زیر همراه است. ممکن است شما تمامی این علائم را تجربه نکنید و تنها چند مورد از آن‌ها را داشته باشید. همچنین شدت علائم بسته به شدت بیماری و وضعیت سلامتی شما متغیر است.
شما ممکن است مشکلات تیروئید را بدون هیچ علامتی داشته باشید یا در موارد درمان‌نشده علائم را به صورت شدید تجربه کنید.
علائم کم کاری تیرویید شامل موارد زیر هستند:
افزایش وزن
خستگی
حساسیت به سرما
خشکی پوست
تغییر در ضربان قلب
تورم جلوی گردن در موارد شدید
ریزش مو
احساس بی‌حوصلگی و افسردگی
بر هم خوردن نظم قاعدگی
یبوست
کاهش اشتها
خشن شدن صدا
گرفتگی عضلانی
پف‌آلود شدن صورت و ناحیۀ گردن
تشخیص کم کاری تیرویید
برای تشخیص این بیماری شما ممکن است با علائم ذکرشده به پزشک مراجعه کنید. پزشک همچنین سوالاتی دربارۀ علائم احتمالی از شما می‌پرسد و شما را معاینه میکند. سپس برای تشخیص قطعی، درخواست آزمایش خون جهت اندازه‌گیری هورمون‌های تیروئیدی، آنتی‌بادی مرتبط با تیروئید و هورمون محرک تیرویید را برای شما ثبت میکند.
پس از بررسی نتایج آزمایش و در صورت نیاز استفاده از ید رادیواکتیو و بررسی ساختار تیروئید، اگر هورمون‌های تیروییدی شما کمتر از حد طبیعی باشند تشخیص این بیماری برای شما قطعی میشود.
درمان کم کاری تیرویید
برای درمان این مشکل شما نیاز دارید تا سلول‌های تیرویید را واراد به ساخت هورمون کنید یا هورمون‌های تیروئیدی را به صورت خوراکی مصرف کنید. معمولا پزشک با توجه به شرایط شما مقدار و دورۀ مصرف دارو را تعیین میکند. داروی رایج برای کم‌کاری تیروئید لووتیروکسین است که مقدار و دفعات مصرف آن حتما باید توسط پزشک متخصص تنظیم گردد.
ممکن است شما با مصرف یک یا چند دوره از دارو بهبود یابید اما در مواردی نیز شما باید این دارو را تا پایان عمر مصرف کنید زیرا غدۀ تیرویید شما برای ساخت این هورمون کفایت لازم را ندارد.
استفادۀ منظم از دارو و مراجعۀ دوره‌ای به پزشک جهت تنظیم دوز و مقدار دارو بسیار حائز اهمیت است زیرا ممکن است نیاز بدن شما به این دارو با گذشت زمان تغییر کند.
یکی دیگر از راه‌های درمان کم‌کاری تیرویید جراحی و برداشت همه یا قسمتی از غده است که این مسئله باید توسط پزشک و با بررسی کامل علت کم کاری تیروئید انجام گردد.
برای درمان کم‌کاری تیرویید به چه کسی مراجعه کنیم؟
پزشک عمومی در ابتدا ممکن است شما را به متخصص داخلی ارجاع دهد. همچنین شما می‌توانید جهت تشخیص و شروع درمان به فوق تخصص غدد و متابولیسم مراجعه کنید. جهت ادامۀ درمان نیز می‌توانید به فوق تخصص غدد یا پزشکی که پزشک شما معرفی میکند مراجعه کنید.
سوالات متداول
سوال : کم‌کاری تیرویید چیست؟
پاسخ : اگر ساخت هورمون‌های تیروئیدی مسئول سوخت‌وساز یعنی هورمون‌های T3 و T4 کم شود، کم کاری تیروئید ایجاد میشود
سوال : علائم کم‌کاری تیرویید چیست؟
پاسخ : افزایش وزن،خستگی،حساسیت به سرما ،خشکی پوست،تغییر در ضربان قلب و…
سوال : کم کاری تیرویید جگونه تشخیص داده میشود؟
پاسخ : پزشک سوالاتی دربارۀ علائم از شما می‌پرسد و شما را معاینه میکند. سپس برای تشخیص قطعی، آزمایش خون تجویز میکند.
